Ouderschapskennis 2007-3

De rol van vaders ten aanzien van angst en andere stoornissen bij kinderen en adolescenten is in onderzoek verwaarloosd. Vaders hebben een andere inbreng in de opvoeding dan moeders. Die andere inbreng heeft ook zijn invloed op de wijze waarop psychopathologie bij kinderen ontstaat. Hieruit volgt dat vaders bij de behandeling van hun kind meer betrokken moeten worden dan nu het geval is, en vanuit een visie op hun specifieke inbreng worden ingeschakeld. 
Dit artikel is een samenvatting van het manuscript Fathers’ Role in the Aetiology, Prevention and Treatment of Child Anxiety: A review and New Model, Susan Bögels, Vicky Phares (52 blz). Omwille van de leesbaarheid zijn de verwijzingen naar de diverse onderzoeken niet in de tekst opgenomen. Lezers die graag kennis willen nemen van de bronnen en diverse onderzoeken verwijzen we naar Clinical Psychology Review (2007).

In 2006 promoveerde Merian Bouwmeester aan de Universiteit Leiden op een onderzoek naar de effecten van het project Ouder- en Kindzorg extra. Een OKé-interventie behelst zes huisbezoeken door een speciaal getrainde wijkverpleegkundige van het consultatiebureau gedurende de eerste 18 maanden na de geboorte. Op grond van de resultaten van dit onderzoek mag het een ‘bewezen-effectieve interventie’ heten. Onderzoek naar de effecten op de langere termijn loopt nog. Inmiddels is deze interventie echter, onder de benaming ‘Stevig Ouderschap’, een vast (en gratis) onderdeel geworden van de Jeugd Gezondheids Zorg. Elke ouder met een pasgeboren kind die zich zorgen maakt, of over wie anderen zich zorgen maken, komt in aanmerking.
Het programma is inherent oudervriendelijk. Het focust op ouders en de inhoud van de gesprekken ontwikkelt zich op geleide van hun ervaring. Het wil toegankelijk zijn vooral voor die ouders voor wie een kind grootbrengen misschien te veel gevraagd is.

In dit artikel laten de themaredacteuren aan de hand van hun eigen caseload zien hoe zij met vaders omgaan in hun praktijk voor kinder- en jeugdpsychologie/psychotherapie. De conclusie is dat het beter kan. Er zijn niet altijd plausibele redenen aan te wijzen waarom vaders niet komen. En misschien gaan hulpverleners wel te snel met hun afwezigheid akkoord.

Veiligheid van kinderen is een ‘hot topic’ in de jeugdzorg en jeugdbescherming. Werkers in deze sectoren hebben dagelijks te maken met kinderen voor wie een veilige thuissituatie niet vanzelfsprekend is. Bij het nemen van beslissingen is de veiligheid van het kind een belangrijk uitgangspunt. Veiligheid is immers een basisvoorwaarde voor een gezonde ontwikkeling en het ontbreken van veiligheid is daarom een legitimatie voor ingrijpen in gezinnen.

Beslissen over mogelijk onveilige opvoedingssituaties is echter niet gemakkelijk. Vaak moeten werkers oordelen en beslissen op grond van summiere, gekleurde en soms tegenstrijdige informatie, onder tijdsdruk en met cliënten die niet om inmenging in hun gezinsleven hebben gevraagd. Ook de keuzemogelijkheden zijn zelden ideaal.

Deze bijdrage gaat over persoonlijke invloeden in het beslissen over mogelijk onveilige opvoedingssituaties. We beginnen met enkele algemene criteria voor het beoordelen van veiligheid. Vervolgens bespreken we welke subjectieve invloeden meespelen bij de beoordeling van wat er aan de hand is en het beslissen over ingrijpen. Tenslotte gaan we in op de vraag hoe we deze persoonlijke factoren hanteerbaar kunnen maken.