Handreiking (verdere implementatie) Landelijk Opleidingsdocument Sociaal Werk

Handreiking (verdere implementatie) Landelijk Opleidingsdocument Sociaal Werk

2022 | Landelijk Opleidingsoverleg Social Work
Gratis

Omschrijving

Inleiding

In 2017 verscheen het Landelijk opleidingsdocument Sociaal Werk (LOD SW). Voor de opleidingen Sociaal Pedagogische Hulpverlening, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening, Cultureel Maatschappelijke Vorming, Social Work en in enkele gevallen Hbo-Pedagogiek biedt het LOD SW de inhoudelijke kaders bij een ontwikkeling die al eerder startte: de totstandkoming van een brede Social Work opleiding, met daarin de drie profielen ‘Jeugd’, ‘Zorg’ en ‘Welzijn & Samenleving’. Deze komt in de plaats van de verschillende sociale opleidingen. 

Het LOD SW beschrijft de aanleiding, de inhoudelijke kaders, de eindkwalificaties Sociaal Werk en de kennisbasis Sociaal Werk, en per profiel inhoudelijke kaders en specificering van de kennisbasis. Een brede, herkenbare beroepsidentiteit en een robuuste kennisbasis sociaal werk worden als doelstellingen genoemd van het LOD SW. 

Alle opleidingen Social Work hebben afgelopen jaren het LOD SW geïmplementeerd. De eindkwalificaties en de kennisbasis geven sturing aan de curricula Social Work. Voor veel opleidingen ging de curriculumwijziging gepaard met organisatorische en didactische vernieuwingen (bijvoorbeeld de teamsamenstelling en het aanbieden van integraal onderwijs). In het Landelijk Opleidingsoverleg Social Work (LOO SW) signaleerden vertegenwoordigers van opleidingen Social Work knelpunten in de implementatie of doorontwikkeling van de Social Work opleiding. Dat was voor het LOO SW aanleiding om een groep ‘Implementatie LOD’ op te richten, bestaande uit vertegenwoordigers van verschillende SW-opleidingen. Zij hadden als opdracht de signalen te onderzoeken en in de vorm van een handreiking adviezen te geven voor SW-opleidingen ter bevordering van verdere implementatie van het LOD SW. 

In dit traject is de groep Implementatie LOD vergezeld door een klankbordgroep, bestaande uit experts sociaal werk en de opleiding Social Work. In deze Handreiking implementatie LOD SW worden de aanleiding en adviezen voor verdere implementatie en doorontwikkeling LOD SW beschreven. 

Deze handreiking wil allereerst laten zien dat er - overeenkomstig met de strekking van het LOD SW – ruimte is voor opleidingen om binnen de kaders van het LOD eigen afwegingen te maken hoe de opleiding inhoudelijk vorm te geven. 

Ten tweede wil de handreiking het gesprek bevorderen in curriculumcommissies, docententeams, et cetera over hoe het LOD verder te implementeren, passend bij de specifieke opleiding. De handreiking biedt daartoe voorbeelden ter inspiratie en verduidelijking van begrippen die over sociaal werk gebruikt worden, adviezen voor de globale inrichting van het curriculum en opbouw van de opleiding. 

Ten derde wil de handreiking knelpunten aankaarten en aanbevelingen doen die relevant zijn voor de verdere ontwikkeling van het LOD SW. Deze aanbevelingen richten zich niet zozeer op de onderwijsontwikkelaars, maar op de diverse gremia die bij de doorontwikkeling van het opleidingsprofiel zijn betrokken. Doel van deze handreiking is niet om sturende voorstellen te geven voor doorontwikkeling van de opleiding Social Work of verdere implementatie van het LOD SW, maar om inspiratie en bieden en het gesprek te voeden .

Deze handreiking is het eindproduct van de groep ‘Implementatie LOD SW’ en weerspiegelt de bevindingen van raadplegingen van vertegenwoordigers van opleidingen Social Work, vertegenwoordigers van de Sectorraad en het Sectoraal Adviescollege Hogere Sociale Studies en een klankbordgroep experts sociaal werk en opleidingen Social Work. Deze raadplegingen betroffen zowel de knelpunten als de oplossingsrichtingen wat betreft de implementatie van het landelijk opleidingsdocument.

Op basis van die gesprekken zijn oplossingsrichtingen aangescherpt, is de interne consistentie van de handreiking versterkt en is vanuit literatuur een en ander aan definiëring en toelichting aangevuld.

Deze handreiking is in die zin het product van een lang proces met verschillende betrokkenen, die het niet altijd met elkaar eens waren. De ervaring van de groep ‘Implementatie LOD SW’ is dat gaandeweg het proces vorderde, en de belangrijkste knelpunten en oplossingsrichtingen vaker besproken werden, consensus en herkenning onder de verschillende betrokkenen toenam. Discussies over wat wel en niet onder de beroepsidentiteit van de sociaal werker valt, en wat de grootste uitdagingen momenteel zijn voor opleidingen Social Work, kunnen echter niet opgelost worden in deze handreiking. Deze handreiking verkondigt de zienswijze van de groep ‘Implementatie LOD SW’, maar niet noodzakelijkerwijs de zienswijze van alle betrokken partijen, hoewel natuurlijk op verschillende plekken in de tekst aandacht besteed wordt aan de verschillende discussies (en opvattingen) die hier spelen.