Innovatie in de jeugdzorg

Omschrijving

De houdbaarheid van het zorgstelsel in Nederland staat onder druk, dat geldt ook voor jeugdzorg. Externe factoren, zoals arbeidsmarktproblematiek maken deze druk niet minder. Zorgaanbieders, cliënten(vertegenwoordigers), professionals, de VNG en het ministerie van VWS, stellen samen de Hervormingsagenda Jeugd op. Deze vijf partijen geven richting aan de verbetering van de hulpverlening en aan het beter beheersbaar maken van het jeugdstelsel. Waar voortgang wordt gemaakt in de overeenkomst omtrent een passend financieel kader, rest nu nog de precieze invulling en afstemming van de  inhoudelijke afspraken.  In deze transitie speelt innovatie een rol als onderdeel en middel dat naast directe impact op relevante vraagstukken, ook helpt bij het voortstuwen van enkele kernthema’s zoals het innovatiever organiseren van het werk om zo een dynamische en aantrekkelijke sector te creëren. 
Om dit te realiseren, moeten we ons voorbereiden op een toekomst waarin innovatieve oplossingen – zoals het toepassen van nieuwe technologieën, efficiëntere organisatievormen of andere werkwijzen – een afname van de huidige druk op ons jeugdstelsel kunnen bewerkstelligen. In de praktijk zien we dat actoren het belang van innovaties erkennen en dus ook volop bezig zijn met innovatie. Dit gaat echter nog niet vanzelf. Instellingen lopen bij implementatie van innovaties nog tegen veel barrières aan of werken met beperkte randvoorwaarden. 
Dit onderzoek brengt de staat van innovaties binnen de jeugdzorg globaal in kaart. Het gaat daarbij in op de focusgebieden qua innovatie, wie hierbij betrokken zijn en welke kansen en belemmeringen deze actoren ondervinden. Ook identificeren wij enkele algemene randvoorwaarden omtrent innovatie waarnaar de sector kan kijken om de inzet van de innovatie te ondersteunen en te accelereren. 
In deze managementsamenvatting wordt een beknopt overzicht gegeven van de belangrijkste punten en bevindingen van het rapport. Een uitgebreidere uiteenzetting is in het rapport te vinden.

In de jeugdzorg krijgt vernieuwing en innovatie veel aandacht, mede door de transformatieopgaven en urgentie om de hulp toegankelijk, hoog van kwaliteit en betaalbaar te houden. Organisaties zijn in die zin doorlopend met leren en verbeteren bezig. Binnen de jeugdzorg zien we dat de meer specifieke innovatie-inzet zich focust rond geavanceerde technologie, cliëntmanagement en digitalisering. Dit ligt in de lijn der verwachting aangezien deze innovatiethema’s doorgaans directe impact hebben op de hoofdvraagstukken binnen jeugdzorg gerelateerd aan de toegankelijkheid, kwaliteit, kostenbesparing, en arbeidsmarktproblematiek in de sector. Daarbij zijn verschillende actoren betrokken om deze innovaties mogelijk te maken. Om inzicht te geven in hoe deze actoren innoveren, en op welke wijze de actoren samenwerken, zullen we de volgende ‘typen’ actoren uitlichten: • Jeugdzorgorganisaties • Onderzoeksveld • Start-up-landschap • Gemeenten Over het algemeen zijn de betrokken actoren complementair aan elkaar te werk gegaan en vinden ze elkaar snel. We zien hier vooral dat er samenwerkingsverbanden plaatsvinden tussen gemeenten, jeugdzorgorganisaties en het onderzoeksveld. Deze actoren werken veel samen in de vorm van innovatie- en onderzoeksgerichte projecten en samenwerkingsverbanden, en staan logischerwijs ook in de reguliere uitvoering veel met elkaar in contact. Tussen jeugdzorgorganisaties en het onderzoeksveld zien we dit terug in hoe jeugdzorgorganisaties bijdragen als praktijkpartner in onderzoek alsook dat grotere jeugdzorgorganisaties tevens afdelingen voor onderzoek en opleiding hebben en hier vaak academische functies onder hebben gebracht. Het start-uplandschap vindt wat minder goed de aansluiting met de bovengenoemde actoren wegens een uitdagende investeringsmarkt en drempels in het implementeren en opschalen van een innovatie. Hierbij zien we wel dat innovatienetwerken een podium bieden voor start-ups om zo toch een brug te faciliteren met het veld.