Opgroeien in Nederland: wie zijn daarbij betrokken?

Iedereen die persoonlijk betrokken is bij kinderen en jongeren maakt deel uit van het netwerk waarin zij opgroeien en opgevoed worden. Dat netwerk begint bij hun ouders en breidt zich in de loop van hun leven meestal uit via familie en opvang naar leerkrachten, buren, vrijwilligers in de vrije tijd, mensen in de gezondheidszorg en soms ook andere hulpverleners.

Een sterk netwerk van betrokken volwassenen die elkaar aanvullen en versterken, geeft kinderen en jongeren een goede basis om zich te ontwikkelen. En een sterk netwerk helpt ouders om soepel om te gaan met de vragen over opgroeien en opvoeden waar zij in het dagelijks leven tegenaan lopen. De aandacht en betrokkenheid van mensen in hun netwerk zorgt ervoor dat problemen worden voorkomen of snel opgemerkt en aangepakt. Dat maakt gezinnen sterker.

Interactief overzicht

Het Nederlands Jeugdinstituut heeft een interactief overzicht gemaakt dat laat zien wie er allemaal bij een gezin betrokken kunnen zijn en daardoor voor het gezin verschil kunnen maken. Die informatie maakt duidelijk op wie gezinnen een beroep kunnen doen rond opgroeien en opvoeden. Welke mensen zijn dat in hun vertrouwde omgeving? En welke professionals en voorzieningen zijn beschikbaar als een gezin meer hulp en ondersteuning nodig heeft?  

De voorbeelden van drie verschillende opvoedsituaties (casus 1 tot en met 3) illustreren hoe het netwerk van een gezin door de omstandigheden kan veranderen en zich kan uitbreiden. Ook laten ze  zien hoe complex de hulp voor gezinnen kan worden en waarom het belangrijk is dat alle betrokkenen goed samenwerken, met het gezin en met elkaar.

Verder zijn voor een feitelijk beeld van het jeugdveld gegevens te vinden over:

• de voorzieningen waarvan gezinnen gebruik kunnen maken
• de wetten en regels die gelden voor deze voorzieningen

Waarvoor kun je dit overzicht gebruiken?

• jongeren en ouders: om een beeld te krijgen van het eigen netwerk voor opgroeien en opvoeden, en wie in de eigen omgeving beschikbaar is voor ondersteuning of hulp.
• hulpverleners: voor gesprekken over het inzetten en versterken van de eigen kracht van gezinnen en hun sociale netwerk.
• beleidsmakers bij organisaties en gemeenten: voor het voeren van gesprekken met voorzieningen over hun rol bij het versterken van het pedagogisch leefklimaat in buurten en wijken, en over het verbeteren van de onderlinge samenwerking.
• studenten, onderzoekers en iedereen die meer wil weten over het jeugdveld: om een beeld te krijgen van de breedte van het jeugdveld in Nederland en de potentiële complexiteit van het jeugdstelsel.