Polarisatie onder jongeren door de ogen van jeugdprofessionals

Omschrijving

Ervaringen en huidig beeld
• Jeugdprofessionals ervaren veel verticale polarisatie: jongeren wantrouwen de (lokale) overheid en zijn daarin uitgesproken. De coronaperiode heeft dit versterkt, maar er spelen meer factoren een rol, zoals toenemende armoede, de wooncrisis, klimaatcrisis en toeslagenaffaire. Professionals geven aan dat ze hierdoor bij jongeren frustratie, wanhoop, somberheid en gebrek aan toekomstperspectief zien. Ook merken ze dat jongeren zich niet gehoord voelen.
• Het beeld dat jeugdprofessionals hebben van polarisatie is vooral gebaseerd op incidenten en excessen. Ze zien polarisatie vooral als verschillende groepen die tegenover elkaar staan. Ze hebben minder oog voor het onderliggende proces van polarisatie.

Opdracht en rol
• Preventie en aanpak van polarisatie is meestal geen expliciet onderdeel van de opdracht van jeugdprofessionals. Het onderwerp komt ook niet aan bod bij verschillende overleggen. Maar onbewust werken jongerenwerkers vanuit hun reguliere werkzaamheden vaak wel aan het voorkomen van polarisatie onder jongeren.
• De rol van jongerenwerkers is vaak niet duidelijk beschreven. Jongerenwerkers werken vooral preventief, maar bij escalaties worden ze geacht handhavend op te treden. De verwachtingen van de opdrachtgever en de rolopvatting van de jongerenwerker lopen hier uiteen. 

Vaardigheden en kennis
• Jongerenwerkers handelen bij polarisatie vaak op basis van ervaring of intuïtie. Hun werkwijze is gericht op luisteren, in gesprek gaan en verbinden. Dit zijn handelingen die over het algemeen polarisatie tegenwerken, al worden ze meestal niet bewust ingezet om polarisatie aan te pakken.
• Jongerenwerkers voelen zich soms een tussenpersoon tussen jongeren en de lokale overheid.
• Professionals die kennis en vaardigheden willen opdoen over preventie en aanpak van polarisatie doen dit vaak op eigen initiatief. Meestal hebben ze geen specifieke training gevolgd of zijn er geen specifieke tools beschikbaar.
• Sociale media spelen een belangrijke rol bij polarisatie. Ze zijn een katalysator voor polarisatie, maar ook een vindplaats om polarisatie te signaleren. Jeugdprofessionals kunnen in hun werkzaamheden beter gebruikmaken van sociale media, maar weten vaak niet hoe.

Behoeften
eugdprofessionals hebben verschillende behoeften als het gaat om hun rol bij de preventie en aanpak van polarisatie:
• inhoudelijke kennis en tools over hoe om te gaan met polarisatie en complottheorieën
• lokale en/of regionale uitwisseling van kennis, ervaringen en aanpakken
 uitbreiding van de opdracht met online werkzaamheden en kennis over online werken en sociale media
• fysieke locaties voor jongerenwerk, zoals jeugdcentra
• duidelijke (landelijke) afbakening van kaders en rollen
• tools om intern in de organisatie het gesprek over polarisatie te voeren