Geron 2013-4

Frits de Lange houdt van het leven en wil er dan ook zuinig op zijn. De discussie over voltooid leven vernauwen we volgens hem onterecht tot hulp bij zelfdoding. Het gaat mensen niet zozeer om de vraag 'dokter, verlos mij van het lijden', maar 'hoe voorkom ik dat ik een ellendige dood sterf?'. Het groeiende belang van zelfbeschikking in onze cultuur zet de euthanasiewetgeving onder druk, maar er zijn volgens De Lange onvoldoende redenen om de wet aan te passen.

Inhoudsopgave

Ouder worden en wat daarbij komt kijken komt de laatste tijd nogal eens in het nieuws. In zijn troonrede kondigde de koning het eind van de verzorgingsstaat aan. De 'week van de dementie' kreeg veel aandacht: een tweeluik op de televisie, educatieve clips, radio-uitzendingen en artikelen in de dag- en weekbladen. Mooi toch, zou je zeggen, al die aandacht. Maar het maakt nogal wat ouderen ongerust. Wat gaat er gebeuren als mij iets overkomt? Dat heeft te maken met grote wijzigingen in het zorgstelsel, waaronder het verminderen van de capaciteit in verzorgings- en verpleeghuizen en het fors verhogen van de eigen bijdragen. Premier Rutte probeert deze onrust weg te nemen door te wijzen op de voordelen van een 'participatiemaatschappij'. Deze wordt bevolkt door autonome burgers die zelf de regie in handen houden. Deze burgers zijn in staat om een netwerk te formeren waarop zij kunnen terug vallen, als dat nodig is. Maar zo'n maatschappij is er al. De meeste burgers doppen hun eigen boontjes en beschikken over een redelijk netwerk.
Maar wat te doen als de nood aan de man komt bij ernstige ziekte, dementie of naderend levenseinde als de mensen uit het netwerk niet meer in staat zijn adequaat te helpen. Veel ouderen uiten hun ongerustheid in: Voor mij hoeft het dan niet meer!

In dit nummer van Geron gaan we op zoek naar verheldering van het begrip 'het voltooide leven'. Het duikt de laatste jaren steeds vaker op in het debat over euthanasie of levensbeëindiging. We zien dat het enerzijds draait om het recht van het individu op zelfbeschikking, anderzijds om pogingen de definitie van ondraaglijk lijden, zoals deze nu in de wet vastgelegd is, te herijken. Er wordt geijverd voor anderen dan alleen de arts bij het uitvoeren van euthanasie. Er is een pleidooi om aandacht te hebben voor de toestand waarin de oudere verkeert als deze tot de conclusie is gekomen dat de waarde en zin van het leven zodanig zijn afgenomen dat de dood is te verkiezen boven het leven. Een eenduidige definitie van voltooid leven is niet gevonden en ook al zou die er zijn, dan blijft de vraag van Drion nog steeds staan: 'Als ik zo ver ben, kan ik dan weg zonder pijn en illegale praktijken?' Voor hem stond de gerustheid van ouderen centraal.

Ria Wijnen & Toon Verlaan Redactie Geron