Aansluiten bij de leefwereld van jongeren

Omschrijving

Dit rapport is een product van KeTJAA, de Regionale Kenniswerkplaats Jeugd Amsterdam-Amstelland. Het onderzoek en de rapportages maken deel uit van het onderzoek ‘Samen aanwezig in de leefwereld’ dat de auteurs uitvoerden samen met Femke Kaulingfreks (projectleiding, Inholland), Sophie Vermaning (Inholland), Kelly Matthijssen (Inholland) en Evelien Nijland (perMens). Wij danken deze collega’s voor de fijne samenwerking en uitwisseling tijdens het project. Girls Forward danken we voor hun openheid, het toelaten van ons als onderzoekers in hun werk en bij de meiden. En voor hun bereidheid om hun expertise te delen met anderen in Amsterdam die zich inzetten voor het ondersteunen van jongeren, door hun deelname aan dit onderzoek en aan presentaties die eruit zijn voortgekomen. De meiden van de Girls Night op IJburg danken we ook voor hun openheid en vertrouwen in ons. Ilham El Masoudi danken we voor haar grote en kundige inzet bij de dataverzameling. 
KeTJAA is een van de twaalf Regionale Kenniswerkplaatsen Jeugd (RKJ’s) en wordt gefinancierd door ZonMw en de gemeente Amsterdam. KeTJAA is een consortium van onderzoekers en partners uit onderwijs, beleid en de werk- praktijk en vertegenwoordigers van ouders en jongeren in de regio, dat zich richt op het ondersteunen van de jongeren in kwetsbare posities door onder- zoek en kennisuitwisseling.

Bij veel jongeren komen vanaf hun zestiende – met het steeds zelfstandiger worden – nieuwe vragen op, die ze niet zo snel met hun ouders bespreken. Ze kunnen ook tegen nieuwe uitdagingen aanlopen, bijvoorbeeld op het gebied van geldzaken, relaties of middelengebruik.  Vanaf hun achttiende wordt boven- dien formeel zelfredzaamheid van hen verwacht op verschillende leefgebieden. Tegelijkertijd constateerde de Sociaal-Economische Raad (SER) in 2019 en 2021 dat het opbouwen van een zelfstandig bestaan voor veel jongeren steeds lastiger wordt en dat de kansenongelijkheid toeneemt.  Door de coronacrisis is de kansenongelijkheid in het onderwijs toegenomen en is de mentale gezond- heid van jongeren onder druk komen te staan. Wie van huis uit een minder stabiele financiële en sociale basis heeft loopt eerder vast op weg naar een zelfstandig volwassen leven. Juist jongeren die zich in een kwetsbare positie bevinden, vertellen niet makkelijk waar ze mee zitten; de drempel naar hulp- verlening is hoog. Soms schamen ze zich of zijn ze bang als probleemgeval te worden gezien. Bovendien kunnen jongeren in de levensfase van 16-27 jaar geconfronteerd worden met een enorme versnippering van de ondersteuning. Ze vinden het lastig om geschikte informatie en advies te vinden, of missen daarvoor een laagdrempelig en vertrouwd aanspreekpunt in hun directe omgeving.  Om wat voor reden dan ook ontvangen zij de broodnodige adviezen en hulp niet, of niet op tijd.5

Om jongeren, zeker jongeren die zich in een kwetsbare situatie bevinden, vanaf hun zestiende te bereiken en aan te sluiten bij hun behoeften is het om te beginnen noodzakelijk ‘aanwezig te zijn in hun leefwereld’.   Door hier duurzame relaties op te bouwen kunnen de barrières die jongeren ervaren om de stap naar steun te zetten worden beslecht. Er zijn organisaties in de wijk zoals jongerenwerk en straathoekwerk die al dichtbij kwetsbare jongeren staan. Zij zien vaak snel  welke vragen bij hen leven en waar ze mee worstelen.7 Dat geldt ook voor mentoren en docenten die deze jongeren dagelijks op school meemaken. Op school, in de wijk en online zijn professionals actief die een klankbord voor jongeren kunnen zijn, die hun vertrouwen weten te winnen en door hun benaderen werkwijze signalen kunnen opvangen over onder- steuningsbehoeften.8 Hun werkwijze hebben we in het project waarover we hier rapporteren onderzocht.