Het misdrijf voorbij

Het misdrijf voorbij

Gratis

Omschrijving

In de afgelopen jaren zijn de zorgen over criminele uitbuiting in Nederland steeds verder toegenomen. Tegelijkertijd blijkt uit de officiële registraties dat veel slachtoffers buiten beeld blijven en dat daders niet of nauwelijks vervolgd en berecht worden. Het gebrek aan zicht op criminele uitbuiting geldt ook voor de gemeente Rotterdam. De gemeente heeft het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) om die reden gevraagd verkennend onderzoek te verrichten naar de aard en omvang van criminele uitbuiting in Rotterdam, en daarbij in beeld te brengen of en in hoeverre een verwevenheid bestaat met ondermijnende criminaliteit, zoals drugshandel. Voor het verkrijgen van meer zicht is een vragenlijst ingevuld door bijna vijfhonderd eerstelijns professionals in Rotterdam, zoals wijkagenten, jongerenwerkers en leerplichtambtenaren, waarin zij zijn gevraagd naar hun ervaring met betrekking tot criminele uitbuiting. Aanvullend zijn met veertien eerstelijns professionals met vermoedens van criminele uitbuiting verdiepende interviews gehouden. 

Uit het onderzoek blijkt dat er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat criminele uitbuiting een niet te onderschatten probleem is binnen de gemeente Rotterdam. Bijna de helft van de eerstelijns professionals die aan dit onderzoek heeft deelgenomen, geeft aan in de afgelopen twee jaar in aanraking te zijn geweest met één of meerdere (vermoedelijke) slachtoffers van criminele uitbuiting. Verder blijkt dat ongeveer de helft van de eerstelijns professionals in dit onderzoek zich in de afgelopen twee jaar meer zorgen is gaan maken over criminele uitbuiting in het gebied waar zij werkzaam zijn en dat bijna 40% van de respondenten ook een toename heeft waargenomen in het aantal (vermoedelijke) slachtoffers. De bevindingen suggereren een grote discrepantie tussen het aantal geregistreerde slachtoffers van criminele uitbuiting en de daadwerkelijke omvang van de problematiek. 

Uit het onderzoek blijkt dat eerstelijns professionals met name in contact komen met (vermoedelijke) slachtoffers die worden gedwongen tot het plegen van financiële delicten, zogenoemde katvangers en geldezels. Het gedwongen vervaardigen, uithalen, vervoeren of verhandelen van drugs is het meest genoemde niet-financiële delict waartoe slachtoffers in Rotterdam worden gedwongen. Een andere zorgelijke bevinding is dat 40% van de eerstelijns professionals in dit onderzoek aangeeft in aanraking te zijn gekomen met (vermoedelijke) slachtoffers die zowel seksueel als crimineel zijn uitgebuit. Bij slachtoffers is vaak sprake van een (zeer) kwetsbare achtergrond, zoals een jonge leeftijd, een licht verstandelijke beperking, schuldenproblematiek of het opgroeien binnen een disfunctioneel gezin. Zij verkeren vaak in een grote mate van afhankelijkheid van de dader en/of kunnen het overzicht van hun handelen niet goed inschatten. Kwetsbare jongeren worden in de wijk, maar ook via sociale media, actief benaderd door criminelen, waarbij het ook kan voorkomen dat geweld wordt gebruikt. De rol van sociale media speelt daarnaast ook een grote rol bij het verheerlijken en normaliseren van criminaliteit, en sterkt daarmee de illusie dat dit een gemakkelijke manier is om status en geld te verdienen.

Eerstelijns professionals wijzen onder meer op een gebrek aan kennis, expertise en aandacht voor het fenomeen, en op de moeilijkheden tot het krijgen van contact met de doelgroep. Dit belemmert hen zowel in de (vroegtijdige) signalering van slachtoffers als in de (preventieve) aanpak van criminele uitbuiting. Het rapport roept daarom op tot het vergroten van de bewustwording over criminele uitbuiting bij eerstelijns professionals in Rotterdam en tot het versterken van de aanwezigheid in de wijken.