Hoofdstuk 4: Thuis zonder Heimat

Omschrijving

Immigranten, en vooral islamitische immigranten, zouden zich onvoldoende met Nederland identificeren en dat is de schuld van het multiculturalisme, zo is de gangbare gedachte. Zij zijn burgers met een dubbele loyaliteit. Hebben migranten inderdaad geen band met Nederland? En komt dat door het Nederlandse integratiebeleid? Beide aannames zijn onjuist, zo zal uit onze bijdrage blijken. In onze bijdrage vergelijken we de affectieve component van burgerschap, de identificatie, van kinderen van Turkse immigranten in Nederland, Duitsland en Frankrijk. Deze landen hebben alle drie een signi- ficante populatie van Turkse komaf, maar hebben een verschillend integratiebeleid gevoerd. Integratiebeleid, zo hebben wij vastgesteld, heeft geen effect op de identificatie met het land van herkomst, maar een inclusief beleid heeft wel een (bescheiden) positief effect op de identificatie met het land waar men woont. Multicultureel beleid richt niet de schade aan die tegenstanders verwachtten, maar heeft ook niet de positieve effecten opgeleverd waar voorstanders op hoopten. De rol van integratiebeleid bij de identificatieprocessen van kinderen van immigranten blijkt veel kleiner dan wat op grond van het heersende politieke debat verwacht mag worden, zo zullen we laten zien. Processen van uitsluiting en zelfuitsluiting verhinderen dat jongeren van Turkse komaf zich ondubbelzinnig Nederlander, Duitser of Fransman noemen, en doordat zij niet in Turkije zijn opgegroeid, voelen ze zich ook daar niet op hun plaats. Dat betekent echter niet dat ze een ‘thuisloze’ groep zijn. Ze voelen vaak een sterke band met hun woonplaats. Dit is niet alleen het geval in grote steden maar ook in kleine plaatsen en dorpen. Met behulp van het onderscheid tussen Heimat en Zuhause maken we duidelijk dat de kinderen van Turkse migranten zich wel degelijk verbonden voelen met het land dat voor velen hun geboorteland is. Nadenkend over natie, migratie en burgerschap denken wij dat de opdracht niet is om voor iedereen een Heimat te creëren maar dat Zuhause betere mogelijkheden biedt voor binding tussen dik en dun burgerschap in.