Standpunt Hymenreconstructie

Omschrijving

In 2004 verscheen het NVOG (Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie) standpunt ‘Hymenreconstructie’. Aanleiding was destijds de toenemende vraag naar deze ingreep, die in algemene ziekenhuizen en zelfstandige behandelklinieken wordt verricht. Op verzoek van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport werd begin 2020 actualisatie van dit standpunt door de NVOG ter hand genomen. Hiertoe werd een multidisciplinaire werkgroep in het leven geroepen met vertegenwoordigers van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie (NVOG), Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) en Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging voor Seksuologie (NVVS). De Artsenfederatie KNMG gaf juridisch en medisch-ethisch advies. Dit standpunt geeft beroepsbeoefenaars handvatten hoe om te gaan met een verzoek tot hymenreconstructie.

Achtergronden en definitie
In veel culturen wordt maagdelijkheid bij vrouwen van oudsher geassocieerd met een vermeend onaangetast hymen (de zogenaamde maagdelijkheidsnorm). Maagdelijkheid wordt van belang geacht omwille van het behoud van de status en eer van de familie. Soms dient de maagdelijkheid van een vrouw bewezen te worden aan de hand van een bebloed laken na de huwelijksnacht. Vrouwen met een verzoek tot hymenreconstructie zijn uit allerlei landen afkomstig en hebben verschillende culturele en religieuze achtergronden.1,2 Wanneer een vrouw haar maagdelijkheid niet kan bewijzen, loopt ze in sommige (sub)culturen het risico niet te worden geaccepteerd als huwelijkspartner, te worden verstoten of zelfs te worden vermoord. Uit onderzoek blijkt dat bloedverlies slechts voor een deel van de vrouwen het voornaamste motief is voor een verzoek tot hymenreconstructie. Een groot deel van de vrouwen denkt dat een man tijdens penetratie kan voelen of iemand maagd is en vrouwen verkeren soms in de veronderstelling dat de ingreep de vagina “strakker” zal maken.

Sommige vrouwen hopen door de ingreep een gevoel van eigenwaarde, zelfvertrouwen, eer en reinheid te herstellen en voor anderen heeft de operatie een symbolische betekenis omdat zij hiermee een voorgeschiedenis van seksueel misbruik kunnen afsluiten.2 Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die komen met een verzoek tot hymenreconstructie vaak misconcepties hebben over het hymen en weinig kennis hebben over hun (eigen) genitale anatomie. Daarnaast blijkt een deel van de vrouwen ontmaagd te zijn door niet-vrijwillige coïtus, een abortus in de voorgeschiedenis te hebben gehad en 5% uit angst voor ontdekking van een eerdere coïtus een tentamen suïcide heeft ondernomen.2,3 In lekentaal wordt meestal gesproken over maagdenvliesherstel. In dit standpunt worden alle ingrepen aan het hymen bedoeld.