Verkenning maatschappelijke impact van reclasseringsinzet bij cliënten die huiselijk geweld pleegden en kampen met alcoholproblematiek
Omschrijving
Jaarlijks worden tussen de 6500 en 8100 plegers van huiselijk geweld veroordeeld (Blokdijk et al., 2019). Plegers van huiselijk geweld blijken vaker dan andere veroordeelde daders te recidiveren (Beijersbergen, Blokdijk & Weijters, 2018): 32% van de huiselijk geweld-daders staat in 2013 binnen twee jaar opnieuw voor de rechter in verband met het plegen van enig misdrijf (algemene recidive), tegenover een gemiddelde van 28%. 8% van de voor huiselijk geweld veroordeelden wordt binnen twee jaar opnieuw voor huiselijk geweld veroordeeld. Omdat huiselijk geweld niet zomaar stopt 1 , is het aannemelijk dat er ook na die twee jaar huiselijk geweld-feiten zullen worden gepleegd.
Uit onderzoek blijkt dat middelenmisbruik en huiselijk geweld (en met name partnergeweld) vaak samengaan. Eén op de drie tot vier plegers van partnergeweld in de forensische ggz was onder invloed van alcohol en/of drugs tijdens het plegen van partnergeweld (Kraanen, Scholing & Emmelkamp, 2010). Bij 28% van de plegers van partnergeweld blijkt sprake van een stoornis in het gebruik van alcohol (Kraanen et al., 2010). 35-60% van degenen die in behandeling zijn voor hun problematische middelengebruik rapporteert dat zij in het afgelopen jaar geweld hebben gebruikt tegen hun partner (idem.).
Omdat huiselijk geweld dat onder invloed van alcohol wordt gepleegd relatief vaak voorkomt, de recidive relatief hoog is, en het risico op escalatie groot2 , heeft deze groep daders de nadrukkelijke interesse van de verslavingsreclassering. Vanuit de behoefte om zoveel mogelijk impact te kunnen hebben op deze doelgroep, is de verslavingsreclassering geïnteresseerd in de maatschappelijke kosten en baten van hun werk.
Bijdragen aan het verminderen of stoppen van huiselijk geweld heeft niet alleen op korte termijn gevolgen voor pleger en slachtoffer, maar ook op lange termijn. Slachtoffers ervaren vaak een gevoel van onveiligheid, een gebrek aan zelfvertrouwen en een verlies van weerbaarheid. Sommige mensen ontwikkelen een posttraumatische stressstoornis (PTSS), depressie, angststoornissen en een blijvend gevoel van onveiligheid, daarnaast kunnen ook lichamelijke klachten een rol spelen (Tierolf, Lünnemann & Steketee, 2014; Van Eijkern, Downes & Veenstra, 2018). Op de lange termijn kan dit van invloed zijn op onder meer het functioneren op werk, het behoud van huisvesting en ontwikkelen van financiële problemen. Voor plegers kunnen gevolgen betrekking hebben op het justitiële traject doordat ze veroordeeld en bestraft worden. Daarnaast kunnen gevoelens van schaamte en schuld worden ervaren. Wanneer plegers in het verleden slachtoff er zijn geweest, zullen zij mogelijkerwijs ook nog steeds te maken hebben met de gevolgen zoals beschreven voor slachtoffers. Voor kinderen die opgroeien met geweld of in een huishouden waar geweld plaatsvindt, zijn de gevolgen groot. Ten eerste is bekend dat opgroeien in een gezin met agressie en geweld gevolgen heeft voor de emotionele en mentale ontwikkeling van kinderen; het maakt hen kwetsbaarder op meerdere terreinen (Holt et al. In: Ten Boom & Wittebrood 2019: 34), waardoor hun kansen in het leven worden beperkt. Ten tweede hebben deze kinderen later, via zogenaamde generationele overdracht, een verhoogde kans om zelf pleger van huiselijk geweld te worden (Ehrensaft et al., 2003; Holt et al., 2008; Orndoff et al., 2001 in: Kraanen, Vedel, Scholing & Emmelkamp, 2014) of juist slachtoffer (Heyman & Smith Slepin: Steketee, Dijkstra & Lunnemann 2017). Kaufman & Zigler berekenen dat ongeveer een derde van de kinderen die huiselijk geweld meemaken zelf als volwassene geweld gaat gebruiken tegen zijn of haar kinderen (Steketee, Dijkstra & Lunnemann, 2017).
