Denk jij dat ik pedofiel ben: als een kind gevaar loopt

Omschrijving

Het is een vraag van Quincy, een jongeman van zeventien jaar. Terugdenken aan dit moment voel ik ongemak. Niet zozeer vanwege de vraag zelf of de geschiedenis van Quincy. Het is de herinnering aan mijn eerste reactie op deze vraag die onbehaaglijk is. Achteraf gezien handelde ik niet goed. Ik schoot tekort. Aanvankelijk. In een zaak waar het om het scherpst van de snede ging.

Quincy heeft zijn jongere zusje Luna een lange tijd, vanaf haar tiende, misbruikt. Het werd bekend en het gezin valt uiteen. Quincy en Luna zien elkaar anderhalf jaar niet. Beiden krijgen intensieve hulp. Dan is het om allerlei redenen tijd voor gezinshereniging. En iedereen, maar vooral Luna, moest daarbij veilig zijn. Dat was de minimumvoorwaarde. En ik kreeg een belangrijke rol in dat proces. Aanvankelijk leek het op rolletjes te lopen. Quincy had diepe spijt. Luna was vergevingsgezind. Er was een helder veiligheidsplan. We waren optimistisch. Banden werden hersteld en het gevaar leek geweken. Zo dachten mijn collega’s van de gezinsvoogdij en de jeugdreclassering er ook over. Net als de ouders van Luna en Quincy. Toen kwam Quincy met zijn vraag. En even later veranderde de omstandigheden dramatisch. En bleken we ons allemaal vergist te hebben.

Op zulke momenten willen we kunnen terugvallen op kennis over wat werkt en wat niet, op de beschikbare wetenschappelijke of ervaringskennis. Kennis die ons in staat stelt principes, bewezen methoden en aanpak op het gebied van kindermishandeling toe te passen. Dat is het idee. Maar de omstandigheden die ik aantrof bij Quincy en zijn familie waren niet bepaald standaard. Ik reageerde instinctief op Quincy´s vraag. Ik stelde hem gerust. Je zus misbruiken is ernstig, maar dat wil niet zeggen dat je seks wilt hebben met andere kinderen.

Was mijn reactie ingegeven door de drang om Quincy´s gewetenslast te verlichten? Wilde ik de ouders van Quincy en Luna het idee besparen dat ze een pedofiel opgevoed hebben? Of was het mijn eigen ongemak over het feit dat ik wellicht iets ernstigs over het hoofd had gezien? Quincy ging me in de loop van de tijd steeds meer vertellen wat er in hem omging. En wat hij allemaal op het gebied van seksueel overschrijdend gedrag had vertoond waar niemand nog van wist. Bijvoorbeeld: volgens het dossier had hij bij een gelegenheid zich ontkleed getoond aan een vreemde. Gedurende de maanden die ik met Quincy optrok ontdekte ik dat hij zich bij veel meer gelegenheden schuldig had gemaakt aan exhibitionisme. Ook bij hele jonge kinderen. Informatie waar tot dan toe niemand over beschikte.

Ik ontdekte dat Quincy nooit met dit gedrag was gestopt. Anderhalf jaar therapie had hem vooral geleerd hoe hij zijn gestoorde gedrag kon verbergen, ook thuis. Onbedoeld hebben we omstandigheden gecreëerd waarin Luna, hoewel ze inmiddels veel assertiever was dan vroeger, opnieuw blootstond aan potentieel gevaar.