Femicide en genderstereotypering: ze is vermoord omdat ze vrouw is

Omschrijving

Femicide is de afgelopen tijd weer volop in het nieuws. Nederland wordt met zijn neus op de feiten gedrukt dat geweld tegen vrouwen, waaronder femicide, een groot maatschappelijk probleem is.

Maar alle berichtgeving zorgt ook voor vragen bij de Nederlandse bevolking. Want wat is femicide precies en wat heeft dat te maken met het ‘vrouw zijn’? In dit artikel wordt dit uitgelegd.

Gendergerelateerd geweld
Femicide, wat is dat? In de berichtgeving van afgelopen tijd werd femicide vaak uitgelegd als ‘moord omdat ze vrouw is’ (NOS, 2025). De Nederlandse overheid gebruikt de definitie ‘dodelijk gendergerelateerd geweld tegen vrouwen’ (Rijksoverheid, 2024, p. 8). Ook het College voor de Rechten van de Mens hanteert deze definitie (2023). Onder gender wordt de sociaal-culturele betekenis verstaan die wordt gegeven aan mannelijkheid en vrouwelijkheid, en eventuele andere genders. Gender is dus iets anders dan sekse, dat duidt op het biologisch onderscheid tussen mannen en vrouwen. Wel heeft gender betrekking op de verwachtingen, normen en waarden die worden gekoppeld aan de seksen. 
Gender verwijst dus naar de betekenis(sen) die sekse krijgt in een specifieke context (Regioplan, 2022, p. 8). Deze betekenissen kunnen leiden tot verwachtingen van bepaald gedrag, afhankelijkheden en ongelijke machtsposities.
Gendergerelateerd geweld komt voor in alle lagen van de bevolking en onder alle bevolkingsgroepen. Het kan ontzettend veel vormen aannemen en vindt plaats in zowel de privésfeer als in de openbare sfeer. Het kan gaan om seksuele intimidatie op het werk, straatintimidatie, (ex-)partnergeweld, eergerelateerd geweld, verkrachting, seksueel geweld, stalking, psychisch geweld, dwingende controle, sociaal isoleren, financieel afhankelijk maken en cybergeweld. De meest extreme vorm van gendergerelateerd geweld tegen vrouwen is femicide. In veruit de meeste gevallen van femicide is de (ex-)partner de dader (CBS, 2024). Femicide om vrouwen buitenproportioneel vaak treffen en waarbij gender een rol speelt. Denk aan zogenoemd dodelijk ‘eergerelateerd geweld’ (College voor de Rechten van de Mens, 2023).
Femicide kan vaak voorkomen worden door het herkennen van de ‘rode vlaggen’. Rode vlaggen zijn bijvoorbeeld stalking of poging tot verwurging (Sterk Huis, 2025), maar ook psychisch geweld, waaronder dwingende controle. Van dit laatste is bijvoorbeeld sprake van als de man zijn vrouwelijke partner afzondert van haar familie en vrienden, haar telefoon excessief controleert en de vrouw geen toegang heeft tot haar financiën (Veilig Thuis 2025). Dergelijk controlerend gedrag bouwt zich vaak geleidelijk op in een relatie. Dit maakt het voor vrouwen moeilijk of zelfs gevaarlijk om zich anders te gedragen dan hun partner van hen verlangt.