H6 - De inschatting van risico’s en de invloed van risico- en beschermende factoren

Omschrijving

Risico-assessment – het proces van inschatten, toetsen, vaststellen, diagnosticeren en beoordelen van het risico op recidive – is een essentiële schakel tussen een pleger van een delict en een effectieve interventie om diens recidive te verminderen (Schwalbe, 2007). Het gaat daarbij om twee kernvragen: 
1. wat is het risico op recidive (risico-assessment)? 
2. op welke dynamische risicofactoren of criminogene behoeften die bijdragen aan dit risico zou de interventie gericht moeten zijn (behoefte-assessment)?

Het risico op recidive is tot op zekere hoogte te voorspellen op basis van onveranderbare factoren als leeftijd en delictgeschiedenis. Criminogene behoeften daarentegen hebben te maken met dynamische, potentieel veranderbare, risicofactoren zoals een antisociale mentaliteit en omgang met deviante leeftijdgenoten (Andrews & Bonta, 1994; Bonta, 1996). Vermindering van dynamische risicofactoren is gerelateerd aan verminderde recidive (Bonta, 1996). Bijna alle gangbare instrumenten voor risicoassessment maken onderscheid tussen ‘statische’ en ‘dynamische’ risicofactoren. Statische risicofactoren worden gebruikt om het totale risiconiveau van een dader in te schatten en dynamische risicofactoren worden aangewend om interventiedoelen te identificeren en om veranderingen, bijvoorbeeld na behandeling, te beoordelen.

Als reclasseringsmedewerkers en andere professionals weten wat de risico- en behoeftekenmerken van een dader zijn, kunnen ze daar rekening mee houden bij toezicht, interventies en preventie. Assesment-instrumenten en interventies moeten
ook aansluiten bij de ontwikkelingsfase van jonge daders tussen adolescentie en vroege volwassenheid. De invloed van risicofactoren verschilt waarschijnlijk per leeftijd. Bij het ontwikkelen van assessment-instrumenten is het daarom belangrijk de levensdomeinen, factoren en thema’s en de veranderingen daarin te kiezen die passen bij de ontwikkelingsfasen van de betrokken dadergroep. Als bijvoorbeeld na verloop van tijd gezinsfactoren minder belangrijk worden en individuele factoren, zoals de vaardigheid in zelfcontrole en in het vinden en houden van werk, in belang toenemen, dan moeten de assessment-instrumenten ook gericht zijn op deze veranderingen.

Veranderingen in de invloed van dynamische factoren kunnen helpen voorspellen welke adolescenten hun criminele carrière zullen voortzetten tot in de vroege volwassenheid en welke niet. Ons recente onderzoek naar risico-assessmentinstrumenten wijst in die richting: het belang van verschillende criminogene behoeften voor het voorspellen van recidive lijkt onderhevig aan verschuivingen. Hoewel het gaat om cross-sectionele gegevens, kunnen ze leidend zijn voor toekomstig onderzoek naar langetermijnvoorspellingen van recidive tijdens de volwassenheid. In dit hoofdstuk presenteren en bediscussiëren we de resultaten van het voorspellen van recidive onder verschillende leeftijdsgroepen adolescenten en jongvolwassenen.