Lvb en verslaving: oorzaak of gevolg

Omschrijving

De wisselwerking tussen een licht verstandelijke beperking (lvb) en middelengebruik is complex. Mensen met een lvb zijn kwetsbaar voor het ontwikkelen van een verslaving. En andersom kunnen mensen met een langdurige middelenverslaving cognitieve problemen krijgen. Ontstaat het ene uit het andere, of versterken ze elkaar? En hoe ga je daarmee om?

Middelengebruik bij mensen met een lvb wordt vaak onderschat. Veel mensen denken dat deze groep weinig drugs of alcohol gebruikt, maar dat klopt niet. Uit onderzoek blijkt juist dat mensen met een licht verstandelijke beperking vaker roken, blowen en/of andere drugs gebruiken dan gemiddeld. Mensen met een lvb gebruiken ongeveer 2,5 keer zo vaak alcohol of drugs als andere mensen die bij de huisarts komen. (Dit cijfer is uitsluitend gebaseerd op onderzoek in de huisartsenpraktijk.) Mensen met een lvb hebben vaak moeite met plannen, het begrijpen van de gevolgen van hun handelen en het omgaan met groepsdruk. Daardoor is het risico op middelenproblematiek groter. Toch weten we niet precies hoe vaak het voorkomt, omdat de cijfers niet altijd betrouwbaar zijn. Mensen met een lvb vinden het lastig om hun eigen gebruik goed in te schatten. Sommigen denken bijvoorbeeld dat het normaal is om twintig biertjes op een avond te drinken, omdat ze dit ooit zagen gebeuren bij een voetbalwedstrijd. Ze denken dan dat dat gedrag ook in andere situaties gewoon is. Ook over cannabis bestaan veel misverstanden bij deze doelgroep. Omdat het in Nederland gedoogd wordt, denken veel mensen dat het legaal én veilig is. Sommigen zeggen: ’Het is toch gewoon een plant?’ Daar komt bij dat mensen met een lvb het vaak lastig vinden om open te zijn over hun alcohol- en/of drugsgebruik. Schaamte en de angst voor negatieve reacties uit hun omgeving spelen hierbij een belangrijke rol.

Casus
Boris (29) wil stoppen met ketamine: ‘Ik weet alleen niet of ik het kan’ Boris is 29 jaar en heeft hulp gezocht in de geestelijke gezondheidszorg omdat hij wil stoppen met het gebruik van ketamine. Hij gebruikt deze drug al acht jaar elke dag. Ketamine helpt hem om zijn zorgen even te vergeten en zich tijdelijk beter te voelen. Boris wil graag gezonder leven en zich vrolijker voelen. Het liefst zou hij helemaal willen stoppen, maar hij twijfelt of hij dat echt kan. Naast zijn verslavingsproblemen heeft Boris last van paniekaanvallen en depressieve gevoelens. Hij kreeg eerder de diagnose ADHD, maar gebruikt daar nu geen medicatie voor omdat hij erge bijwerkingen kreeg zoals maagpijn. Twee jaar geleden had hij een ernstige maagzweer. Verder drinkt hij geen alcohol en gebruikt hij geen andere drugs. Hij is vijf jaar geleden gestopt met roken.