Zicht op geweld tegen vrouwen

Omschrijving

De constatering dat vrouwen veel meer te maken hebben met seksueel en relationeel geweld dan mannen leidt vaak tot de redenering dat mannen de oorzaak vormen en moeten veranderen.

Ik zal hier betogen dat dit geen vruchtbare insteek is en dat er iets anders nodig is, namelijk het samen gaan begrijpen van het geweld om vervolgens vanuit gedeeld inzicht te gaan werken aan veiligheid. 

1. Verschuiving van aandacht
Het eerste probleem van de redenering dat het ‘aan mannen ligt’, is dat de aandacht verschuift van slachtoffer naar dader. Daardoor blijft het slachtoffer vaak in de kou staan.

Belangrijker is om te erkennen dat vrouwen vaker met geweld worden geconfronteerd, dit hun dagelijkse leven beïnvloedt en dat we beseffen dat dat niet normaal is. Dit was ook de insteek van #metoo en is de insteek van ‘Wij eisen de nacht op’. Het helpt als mannen (en niet slachtoffers) een perspectiefwisseling leren maken en beseffen hoe het voor vrouwen is om steeds bedacht te zijn op de mogelijkheid van geweld.
Mannen aanspreken als potentiële plegers leidt tot óf defensieve reflexen óf meehuilen. Via een perspectiefwisseling ontstaat meer begrip, waaronder het besef dat ook als iets niet zo bedoeld is, toch als geweld kan worden ervaren.

2. Van oplossing naar (in)zicht
Het tweede probleem is dat we op basis van een emotionele reflex de oplossing inschieten. We laten ons leiden door onze morele verontwaardiging en vergeten ons te bekommeren om het slachtoffer.
We richten ons op het bestrijden van geweld, maar vergeten het doel: het creëren van meer veiligheid. Als we echt iets willen doen aan geweld tegen vrouwen vraagt dat om bezinning en beheersing. Dat begint bij begrip voor de manier waarop slachtoffer, pleger en omstanders op elkaar reageren en daarbij steeds dezelfde patronen herhalen. Wat niet werkt, is om omstanders te vertellen hoe ze moeten reageren.
Begrijp eerst waarom omstanders, slachtoffers, en plegers handelen zoals ze doen. Ja, het klopt dat vrouwen vaker slachtoffer zijn van geweld en dat mannen in de meeste gevallen de pleger zijn. Maar toch blijft het onvermogen om met dit vraagstuk om te gaan en ons te bekommeren om slachtoffers een complex maatschappelijk probleem dat ons allen aangaat.
Het is een denkfout om seksueel geweld te beschouwen als een eenvoudig vraagstuk dan wel een probleem dat je op basis van analyse en/of zorginterventies zou kunnen oplossen. Het is een gecompliceerd probleem, en dat impliceert een veelvoud aan verschillende actoren, variabelen, perspectieven, vormen van geweld, omstandigheden (context) en belangen. Het is niet alleen het incident, het is ook hoe wij, omstanders, zorg- en veiligheidssystemen, werkgevers/organisaties, beleidsmakers en politici erop reageren en ermee omgaan. Seksueel geweld is en blijft een taai vraagstuk.