Adviseren over en plannen van jeugdhulp

Hoewel de percentages iets variëren in de diverse onderzoeken staat vast dat zeven tot twaalf procent van de kinderen en jeugdigen psychosociale en/of psychiatrische problemen heeft, waarvan bij drie à vijf procent sprake is van ernstige problematiek. Deze problemen betreffen hun emoties, cognities, gedrag en/of relaties.
In de jeugdhulp en jeugd-GGZ, zoals deze vanaf 2015 is georganiseerd, wordt ernaar gestreefd om noodzakelijke hulp zo dicht mogelijk bij huis (in de buurt, in de wijk) te laten plaatsvinden. Dit zal gebeuren door als generalisten opgeleide hulpverleners en vanuit de gedachte: één kind, één regisseur, één plan. Toch zal, gezien hun complexe, samengestelde problematiek voor ongeveer een derde van de kinderen, jeugdigen en hun gezinnen meer nodig zijn.

Dit boek werkt uit wat aan een succesvolle behandeling in geval van samengestelde, complexe problematiek vooraf gaat. Hoe wordt de hulpvraag verduidelijkt, hoe te komen tot gedeelde diagnostische inzichten, hoe de gezamenlijke dialoog te voeren en gezamenlijk beslissingen te nemen, hoe van behandelingsplanning een proces te maken en dit weer te geven in een behandelingsplan.

George Westermann en Jac Maurer, de ontwikkelaars van het Dialoogmodel, en Fop Verheij, die meerdere boeken over behandelingsplanning schreef, combineren in dit boek hun gedeeld gedachtegoed. Het boek biedt antwoord op de vraag hoe in de jeugdhulp te adviseren en te plannen bij complexe, samengestelde problematiek van kind, jeugdige en gezin.

Losse hoofdstukken uit het boek zijn hier te koop. 

Inleiding
Algemeen behandelingsplan 
De documenten
•   De ambulante documenten
•   De (dag)klinische documenten 
(Psycho)therapieplan
Het document
Ouder- en gezinsbegeleidingsplan 
Het document
Leefgroepbehandelingsplan 
De documenten
Literatuur
Bijlagen 10.1 t/m 10.10

Behandelingsplannen geven op dit moment, in het hier-en-nu, weer hoe, met inachtne- ming van heden en verleden, naar een veranderende toekomst kan worden gekeken, zelfs als er ernstige zorgen of problemen zijn. Het behandelingsplan verleent op deze wijze identiteit en legitimiteit aan de behandeling.

Inleiding
Systemisch of methodisch handelen
Cyclisch hulpverlenen bij complexe problematiek 
Literatuur

Bij open problematiek vloeit de oplossing niet uit de hulpvraag voort en is overbrugging nodig in de vorm van een cyclisch proces met tussenstappen.

Inleiding
Maatschappelijke en organisatorische context als voorwaardenscheppend 
Werkmodel als voorwaardenscheppend
Afstemming van overlegcircuit en verslagleggingssystemen als voorwaardenscheppend 
Literatuur

Om de complexe, samengestelde problematiek van een kind of jeugdige en zijn gezin te snappen en om de hulpvraag te vertalen in een (be)handelingsplan is het nodig dat de hulpverlenende instelling hiervoor voldoet aan een aantal noodzakelijke randvoorwaarden.

Inleiding
Diagnostiek: middel, geen doel
Diagnostiek: onderdelen
Diagnostisch proces: omgaan met onzekerheid
Diagnostisch proces: ingrediënten
Diagnostisch proces: valkuilen
Literatuur

Om de kloof tussen hulpvraag en hulpverlening te overbruggen moet de problematiek worden doorzien en moet kunnen worden vooruitgeblikt. Met kennis doorzien en voortuitblik- ken wordt ook wel diagnostiek genoemd.
   De uitdaging hierbij is om die informatie in te winnen en in een kader te plaatsen die helpt de kloof te overbruggen, waardoor de kans toeneemt dat de hulpverlening succesvol zal zijn.

Inleiding
Van paternalisme naar partnerschap: over de weg naar gedeelde besluitvorming 
Verwachtingen van hulpvragenden versus verwachtingen van overheid en financiers 
Onderzoek naar advisering en besluitvorming
Adviesgesprek: gezamenlijk afstemmen, verbinden, betekenis verlenen en doelen stellen 
Werkalliantie door affectieve afstemming en aansluiting
Naar gedeeld verhaal in begrijpelijke taal 
Kracht van visualisatie
Van theorie naar praktijk 
Literatuur

Het is de kunst om zeker in de besluitvormingsfase als hulpverlener de positie naast in plaats van tegenover of boven de hulpvragenden te verwerven, in letterlijke en figuurlijke zin. Partnerschap bevordert het verkrijgen van inzicht en overzicht ten aanzien van wat speelt en  bevordert uitzicht op gedeelde doelen.

Inleiding
Werkmodel als ordeningsmodel
Dialoogmodel als hulpmiddel in het hulpverleningstraject
Dialoogmodel als hulpmiddel bij de aanmelding/verwijzing
Dialoogmodel als hulpmiddel tijdens de intakefase
Dialoogmodel als hulpmiddel tijdens het adviesgesprek
Literatuur 
Bijlagen 6.1 t/m 6.10

In dit hoofdstuk staat de impact van dialoog, zorgvuldige woordkeuze en visualisatie centraal. Waar een discussie of debat per definitie winnaars en verliezers kent, levert een daadwerkelijke dialoog voor alle deelnemers gewoonlijk vooral winst op. Bij de besproken adviseringsinterventie gelden verder de volkswijsheden dat woorden nauw luisteren en een beeld meer zegt dan duizend woorden.

Inleiding
Als ouders vechten 
Adviseren van medicatie
Ronde-tafeloverleg tussen ketenpartners en een multi-problemengezin 
Als een ondertoezichtstelling (OtS) nodig lijkt
Agressie in het gezin
Afstemmingskader en samenwerkingsmethode 
Literatuur

EB = K x A (Effectief Besluit = Kwaliteit x Acceptatie). Deze wet van Maier (1963) uit de zakelijke dienstverlening is ook in de hulpverlening van kracht. State of the art adviezen en interventies treffen slechts doel als ze door de hulpvragenden voldoende worden aanvaard en omarmd. De kwaliteit van een advies (presentatie, inzicht, besluit, afspraak, maatregel, plan, procedure, programma en dergelijke) zegt op zich nog niets.

Inleiding
Over planning en plan
Over behandelingsplanning en behandelingsplan
Over maatschappelijke argumentatie voor (be)handelingsplanning
Jeugdzorg en werkplan en hulpverleningsplan
Jeugd-ggz en behandelingsovereenkomst, kwaliteitsverslaglegging en behandelingsplan
Jeugdhulp en (be)handelingsplanning 
Behandelingsplanning is brug en resultante 
Literatuur

Behandelingsplanning betekent in samenspraak een gezamenlijke reis met alle ins en outs plannen en staat niet voor het slechts vermelden van de reisduur, eindbestemming en/ of de kosten.

Inleiding
Behandelingsovereenkomst (en indicatiestellingsdiagnostiek) versus behandelingsplan 
Motivatie voor een uitgeschreven behandelingsplan
Kenmerken van een goed behandelingsplan
Voor- en nadelen van behandelingsplannen
Proces in het behandelingsplan
Circulariteit in het behandelingsplan
Eén plan of meerdere plannen
Literatuur

Een (be)handelingsplan
                   is
‘een product, een document’
                   en
‘de schriftelijke weergave van het proces van behandelingsplanning’

Van hulpverleners werkzaam in de jeugdhulp en jeugd-ggz wordt veel verwacht. Hulp- vragenden, die beroep op hen doen, willen worden gehoord, gezien en gerespecteerd. Zij hopen op een samenwerking waarin wordt ingespeeld op hun hulpvragen en zorgbehoeften en wordt afgestemd op de eigen krachten en beperkingen.